Nieuwe locaties opvang asielzoekers

Uitbreiding van het aantal opvangplekken is nodig. Het Rijk vraagt met de spreidingswet elke gemeente opvangplekken beschikbaar te stellen. Voor Amersfoort gaat het om 941 opvangplekken in 2025. Op dit moment zijn er 754 plekken, waarvan meer dan de helft tijdelijk. Daarmee voldoet Amersfoort niet aan de spreidingswet.

Op dit moment heeft Amersfoort opvangplekken in het azc aan de Barchman Wuytierslaan en in de tijdelijke noodopvang in het Campanile-hotel:

• Barchman Wuytierslaan: ongeveer 600 plekken (300 in het hoofdgebouw en 300 in tijdelijke units). Door opknap- en uitbreidingsplannen komen daar 100 permanente plekken bij, waardoor er straks in totaal ongeveer 400 blijvende plekken zijn.
• Campanile hotel: sinds februari 2024 ongeveer 150 plekken. Dit is een tijdelijke opvang die COA en gemeente elke 3 maanden evalueren.

Zelfs met deze voorzieningen is de capaciteit, zowel tijdelijk als blijvend, onvoldoende om aan de spreidingswet te voldoen. Daarom komen er 2 nieuwe, permanente opvanglocaties bij, elk met plek voor maximaal 300 bewoners. Samen bieden die ongeveer 550 extra, blijvende plekken.

De gemeente onderzocht samen met het COA en deskundigen meer dan 70 mogelijke plekken in de stad. Daarbij is zorgvuldig gekeken naar de geschiktheid en de mogelijkheid voor inpassing in de buurt. Het college van burgemeester en wethouders stelde twee locaties voor die zij het meest geschikt vindt. De gemeenteraad besluit hier binnenkort officieel over. 

Het gaat om de volgende locaties:

• Een hockeyveld aan de Caraïben in Vathorst
• De voormalige Regenboogschool aan het Reinaartpad in Schothorst

Voorwaarden voor een opvanglocatie

Niet elke plek is geschikt als azc. Gemeente, COA en deskundigen stelden voorwaarden op, zoals:

• De locatie moet langdurig beschikbaar zijn (niet alleen tijdelijk).
• De eigenaar moet bereid zijn te verhuren of verkopen aan COA.
• Er is voldoende ruimte (ongeveer 300 plekken nodig om voorzieningen rendabel te maken).
• De plek ligt binnen 15 minuten lopen van voorzieningen zoals supermarkt, onderwijs en openbaar vervoer. Zo kunnen bewoners zelfstandig boodschappen doen, naar school en naar andere afspraken.
• Er zijn geen conflicten met milieueisen (zoals geluidsoverlast, geur of veiligheid).

Hoe de opvang eruit komt te zien

De inrichting van de opvanglocaties is als normale azc’s. Dat betekent:

• Kamers voor (meestal) 2 of 3 personen, met een bed, stoel, locker en tafeltje.
• Gedeelde voorzieningen voor koken, wassen, sanitair en recreatie.
• Begeleiding en beveiliging, 24 uur per dag.
• Ruimte voor taallessen, (vrijwilligers)werk en activiteiten voor bewoners.
• Kinderen gaan naar school, volwassenen doen boodschappen, sporten of nemen deel aan buurtactiviteiten.

Het doel is dat de opvang veilig, beheersbaar, langdurig en barmhartig is. Bewoners krijgen rust en structuur, zodat zij zich kunnen richten op hun toekomst in Nederland. 

Het COA beslist welke bewoners naar een locatie komen. Dat kunnen mensen zijn (gezinnen en volwassenen) die nu in Ter Apel of andere azc’s verblijven en wachten op de uitkomst van hun asielaanvraag. Omdat de asielprocedure lang duurt en woningen schaars zijn, verblijven bewoners vaak langer in een azc. Op de webpagina van COA staan cijfers over herkomst en samenstelling van mensen in azc’s. De verwachting is dat er per locatie ruimte is voor ongeveer 300 personen/huishoudens.

Wie er niet komen

• Alleengaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) hebben in Amersfoort een eigen opvang aan de Barchman Wuytierslaan met speciale begeleiding.
• Mensen uit veilige landen krijgen een versnelde procedure. Het COA vangt deze mensen versoberd en op aparte locaties op. Alleen als zij in beroep gaan, verblijven ze wel in een regulier azc. Meer informatie over veilige landers staat op de webpagina van COA.
• Sommige mensen die gevlucht zijn, kunnen niet zelfstandig in een azc wonen. Ze hebben bijvoorbeeld psychische problemen of missen vaardigheden en zorgen daardoor voor overlast. Voor hen zijn er aparte opvanglocaties elders in het Nederland. 

De komst van een nieuwe opvanglocatie heeft impact op de omgeving. We vinden het belangrijk om dit goed te organiseren, mét oog voor de buurt. Een azc kan ook kansen bieden. Bewoners doen boodschappen, kinderen gaan naar school en volwassenen nemen deel aan sport, activiteiten of vrijwilligerswerk. Vaak ontstaat er zo vanzelf contact met de buurt.

Daarnaast komt er op de opvanglocatie ruimte voor activiteiten gezamenlijk met de buurt, zoals taallessen of creatieve activiteiten of andere buurtinitiatieven. Welke precies, hangt af van de wensen en ideeën van omwonenden. Die kunnen tijdens het opstellen van de kaders (voorwaarden) aangeven waar behoefte aan is. Op die manier kan de opvanglocatie een positieve bijdrage leveren aan de buurt. Een bekend voorbeeld hiervan is Plan Einstein in Utrecht waar buurtbewoners en asielzoekers samen leren en werken.

Gezondheidszorg

Op elk azc houdt een huisarts van de Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA) spreekuur. Wijkhuisartsen worden daardoor niet extra belast. Ook bij psychische klachten is er zorg en doorverwijzing mogelijk. Meer informatie staat op de webpagina van het COA over zorg. 

Onderwijs

Kinderen gaan naar een taalschool (6–12 jaar) of een Internationale Schakelklas (ISK, 12–18 jaar). Zodra zij voldoende Nederlands spreken, stromen zij door naar regulier onderwijs.

Vrijwilligers en samenwerking

COA heeft veel ervaring met wat een opvanglocatie betekent voor de buurt en hoe samenwerking het beste kan verlopen. Vrijwilligers spelen daarbij een belangrijke rol. Denk aan het geven van taallessen, het begeleiden van activiteiten of het ondersteunen in de buurt. Wie dat wil, kan zich aanmelden via de webpagina van het COA over vrijwilligerswerk.

Voorzieningen en bereikbaarheid

De opvanglocatie krijgt voldoende parkeergelegenheid, conform het parkeerbeleid in Amersfoort.

Amersfoort heeft jarenlang ervaring met vluchtelingen opvangen en overlast voorkomen in samenwerking met partnerorganisaties. Het azc aan de Barchman Wuytierslaan is bijvoorbeeld sinds 1997 in gebruik.

• Er gelden duidelijke huisregels waarop de begeleiders toezien en handhaven.
• Er is altijd professionele begeleiding aanwezig en de locaties zijn 24 uur per dag bemand. Dit zorgt ervoor dat bewoners ondersteuning krijgen wanneer dat nodig is en dat er veiligheid en rust is voor zowel bewoners als de omgeving. Want overal waar mensen samenwonen, kunnen onbedoeld ongewenste situaties ontstaan. Denk aan brand, een ruzie of een geblokkeerde vluchtroute.
• Er is aandacht voor dagbesteding en integratie, zodat bewoners actief bezig zijn.
• Kinderen gaan naar school, volwassenen doen boodschappen, gaan naar kerk of moskee, bezoeken vrienden, doen betaald of onbetaald werk en sporten.
• Gemeente, COA en politie werken samen om leefbaarheid en veiligheid te waarborgen.

Overlast

De ervaring in Amersfoort is dat omwonenden van de azc’s weinig overlast ervaren. Mochten er toch problemen ontstaan, dan kunnen deze direct gemeld worden bij de begeleiding, handhavers of politie. COA en de gemeente werken samen met handhavers om de veiligheid in de buurt te borgen en evalueren regelmatig. Ook met omwonenden en organisaties uit de buurt.

Woningwaarde en schade

Sommige omwonenden vrezen dat hun woningwaarde daalt. Dat hangt af van veel factoren, waaronder een goede inpassing in de buurt, en is niet vooraf vast te stellen. Mocht er sprake zijn van aantoonbare waardevermindering van de woning door een aanpassing in het omgevingsplan, dan kunnen bewoners in sommige gevallen in aanmerking komen voor een tegemoetkoming. 

College en gemeenteraad zijn samen verantwoordelijk voor de keuze van de opvangplekken. Het besluit over de locaties verloopt in verschillende stappen. 

Heb je vragen over de zoektocht naar nieuwe plekken voor de opvang van asielzoekers? Stuur een e-mail naar opvangvluchtelingen@amersfoort.nl of bel via telefoonnummer 14 033.