Onderzoeken
Algemeen
Windenergie is een goede aanvulling op zonne-energie, het is duurzaam en efficiënt. Maar er zijn ook zorgen. Bijvoorbeeld over het geluid en de schaduw van de wieken (slagschaduw).
Onderzoek naar gevolgen windmolens op Isselt
Windenergie is een goede aanvulling op zonne-energie, het is duurzaam en efficiënt. Maar er zijn ook zorgen. Bijvoorbeeld over het geluid en de schaduw van de wieken (slagschaduw).
Verder vallen windmolens erg op in het landschap. Vogels en vleermuizen kunnen tegen de draaiende wieken vliegen. Onderzocht is wat deze overlast voor mens, dier en landschap zou kunnen zijn. Uit milieuonderzoek blijkt dat de effecten binnen de wettelijke norm blijven.
De bouw van een windmolen zorgt voor (weinig) CO2-uitstoot. Deze hoeveelheid is na 3 tot 6 maanden draaien weer bespaard. Het staal en de metalen zijn goed te recyclen.
Resultaten milieuonderzoeken
Milieuonderzoek
Voor de komst van 2 windmolens is wettelijk geen Milieu Effect Rapportage (MER) nodig. Op verzoek van de gemeenteraad (in december 2021) zijn de milieueffecten toch onderzocht. Er is gekeken naar geluid, slagschaduw, veiligheid, landschap, cultuurhistorie, archeologie en effect op flora en fauna.
De uitkomsten zijn vergeleken met de wettelijk normen voor bedrijventerrein Isselt. Het resultaat van het milieuonderzoek is dat de windmolens voldoen aan de wettelijke normen. Het college van B&W heeft deze conclusie overgenomen.
Meer weten over de onderzochte onderwerpen? Download de aanmeldnotitie en de bijlagen die daarbij horen. 'Bezint voordat u print', want het zijn aardig wat bladzijden!
Afwijking op bestemmingsplan
Een windmolen past niet in het huidige bestemmingsplan. Daarom is een afwijking op het bestemmingsplan nodig. Zodra de nieuwe Omgevingswet ingaat, valt de gevraagde aanpassing onder de Omgevingswet. Het heet dan niet langer een bestemmingsplan, maar een omgevingsplan.
Windmolens en geluid
Windmolens maken geluid. Je hoort het draaien van de wieken, de ronddraaiende as, de tandwielen en de generator boven in de windmolen. Door goede isolatie van de turbine is bij nieuwe windmolens het geluid van de generator bijna niet hoorbaar. Doordat het niet altijd even hard waait, varieert het geluid.
Overdag is het vaak niet te horen, omdat er dan ook veel ander geluid is. Bedrijventerrein Isselt is een bedrijventerrein met milieuzonering. Dat betekent dat het een bedrijventerrein is met zware industrie met veel geluid. ’s Nachts is er minder omgevingsgeluid en kan de windmolen beter te horen zijn.
Hoe hoger de windmolens, hoe minder geluid er op de grond te horen is. Dicht bij de molen is het zoeven te horen van de naar beneden bewegende wiek. ‘s nachts kan het geluid een ritmisch karakter krijgen. Dat lijkt dan op een zoevend, zwiepend geluid. Verder weg wordt het geluid steeds zachter en klinkt het wat lager of doffer. Dit geluid wordt overigens door iedereen anders ervaren.
Resultaten onderzoeken naar geluid
Uit een studie van het RIVM blijkt dat mensen last kunnen hebben van het geluid of zorgen hebben over laagfrequent geluid (onder de gehoorgrens).
De aanwezigheid van windmolens en het geluid kunnen stress geven. En stress is niet goed voor de gezondheid. Uit recente onderzoeken van het Expertisepunt Windenergie & Gezondheid (RIVM en GGD) is geen relatie aangetoond tussen het geluid van een windmolen en effecten op de gezondheid (zoals hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en slaapstoornis).
Het Expertisepunt windenergie & gezondheid van RIVM en de GGD zorgen ervoor dat de expertise en kennis rond windenergie actueel is. Zij vormen de basis voor de wet en regelgeving van het Rijk. Meer informatie lees je in deze factsheet gezondheidseffecten.
Ook is onderzoek gedaan naar laagfrequent geluid. Het RIVM heeft dit in een factsheet laagfrequent geluid verwoord.
Regelgeving geluid
Om geluidsoverlast zoveel mogelijk te beperken heeft de overheid landelijke regels opgesteld. Zo mag het gewogen gemiddelde geluidsniveau over de gehele dag van een windmolen op de gevel van een woning maximaal 47 Lden zijn. Dit is inclusief de norm die ’s nachts geldt, namelijk maximaal 41 dB.
Het geluid bij ongeveer 10 woningen in de buurt neemt toe, maar blijft allemaal onder de norm van de 47 Lden op de gevel. Met deze bewoners onderhouden we persoonlijk contact. We zijn met experts in gesprek over hoe we vervolgonderzoeken kunnen doen naar geluidseffecten.
Er is een nieuwe woonwijk gepland in de buurt van de Isselt. We houden nauw contact met de projectleider van deze nieuwe wijk. Alle normen vanuit het Rijk zijn hier ook van toepassing. We zijn momenteel aan het kijken of er door de komst van de nieuwe wijk naast het onderzoek van bureau Bosch en van Rijn nog aanvullende onderzoeken moeten worden gedaan.
In het onderzoek van Bosch en van Rijn naar de geluidseffecten van de windmolens is ook rekening gehouden met hoe geluid door de wind gedragen wordt. Daaruit is gebleken dat de wind vooral zuid-west is en dat het geluid daardoor niet richting het centrum van de stad gaat.
De toekomstige exploitant moet het geluid meten en de gegevens minimaal 5 jaar bewaren. De gemeente wil dat de exploitant de geluidsoverlast waar mogelijk beperkt. Als er meer geluid is dan afgesproken, dan moeten maatregelen worden getroffen, zoals uilenveren op de wieken of het stilzetten van de wieken voor bepaalde tijd.
Windmolens en slagschaduw
Slagschaduw
De bewegende schaduw van de wieken heet slagschaduw. Mensen kunnen hier last van hebben, bijvoorbeeld als die slagschaduw over een raam van het huis gaat of over de tuin. Slagschaduw is er vooral in de lente en de herfst, omdat de zon dan lager staat. In de winter staat de zon nog lager en is de schaduw langer, maar schijnt de zon minder vaak. In de zomer staat de zon hoger, waardoor de schaduw van de windmolen veel korter is.
Regelgeving slagschaduw
Er zijn strenge regels om de overlast van slagschaduw te beperken. Zo mogen woningen, scholen, zorginstellingen en kinderdagverblijven per jaar nooit meer dan 17 dagen gedurende 20 minuten per dag last hebben van slagschaduw. Om aan deze norm te voldoen, staan de twee windmolens per jaar minimaal 40 uur stil. De gemeente en de energiecoöperatie zullen verder in gesprek met bewoners in de omgeving en bedrijven op de Isselt over slagschaduw.
Slagschaduw en windmolens op Isselt
Vogels en vleermuizen
Resultaten onderzoek naar vogelsterfte
Uit het milieuonderzoek blijkt dat bedrijventerrein Isselt niet aantrekkelijk is voor vogels om voedsel te zoeken of om te broeden. Wel is de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI-terrein) een plek waar bekend is dat daar vleermuizen zijn.
Bekijk hier een video over vogels en windmolens.
Resultaten onderzoek naar vleermuizen
In 2019 heeft Bureau Waardenburg een uitgebreid vleermuisonderzoek op het bedrijventerrein gedaan. Vooral de gewone dwergvleermuis komt veel voor op het terrein; de ruige dwergvleermuis en de rosse vleermuis komen regelmatig voor in de buurt van het bedrijventerrein.
Bureau Waardenburg onderzoekt hoe het zit met vliegroutes van vleermuizen op deze plek. Dit onderzoek is nodig voor de ontheffing op de Wet natuurbescherming én om te bepalen of/hoe vaak de molens stil moeten staan om de vleermuizen te beschermen.
Vanwege de aanwezigheid van vleermuizen moet coöperatie Samen Energie een ontheffing voor de Wet natuurbescherming aanvragen. Hiervoor is een natuurtoets nodig. Deze wordt momenteel uitgevoerd.
Landschap & cultuurhistorie
De 2 windmolens zijn zeker zichtbaar in het open landschap. Rond de voet van de molens staan bomen, struiken en gebouwen. De wieken steken behoorlijk uit. Sommige mensen vinden windmolens mooi, anderen vinden het een verstoring van het landschap. Of je de molens (goed) ziet, hangt natuurlijk af van de plek waar je bent. Via deze 3D visualisatie(link is extern) zie je vanaf 12 plekken in Amersfoort en Soest wat het ruimtelijk effect is.
Resultaten onderzoek effecten op landschap
Onderzocht is wat de invloed van de molens op de verschillende landschapstypen is. Rondom de geplande plek is er industrie, polderlandschap en een half open slagenlandschap (landschap van stroken door verkaveling, met bomen, struikenrijen, sloten en boerderijen).
De conclusie van het onderzoek is dat windmolens op het landschap een ‘gematigd negatieve’ invloed hebben. Natuurlijk zorgen de windmolens voor verstoring van de horizon. Maar omdat het er 2 zijn, is die verstoring beperkt, aldus het onderzoek.
Wat pleit vóór deze plek is dat de molens aan de rand van het bedrijventerrein gepland zijn. Ze gaan vooral de hoogte in, maar zijn in vergelijking met een flat veel minder groot (breed en diep).
Resultaten onderzoek naar effecten op cultuurhistorie
De plek van de windmolens is in de buurt van de Grebbelinie, aan de overkant van de Eem. Om de Grebbelinie goed zichtbaar te houden, is een open landschap belangrijk. De 2 windmolens hebben daar een negatief effect op. Landgoed Coelhorst en de buurt De Birkt met hun historisch waardevolle boerderijen worden ‘matig aangetast’.
Veiligheid, bodem, archeologie en water
Resultaten onderzoek naar veiligheid
Ook onderzocht is de kans op een ongeluk, zoals het afbreken van een wiek en de veiligheid voor mensen die in de directe omgeving verblijven. Verder is gekeken naar welke risicovolle installaties er zijn, naar mogelijk gevaar op de weg, het spoor en de vaarwegen en of de molens ver genoeg van de hoogspanningskabels in de buurt staan. Het is mogelijk de twee windmolens te plaatsen binnen de wettelijke eisen.
Resultaten onderzoek naar verstoring bodem, archeologie en water
De grond op het bedrijventerrein is al vaak onderzocht en gesaneerd. Er is dan ook geen aanvullend onderzoek nodig. De grond op het industrieterrein heeft een lage archeologische waarde. Ook is de plek waar de molens komen geen grondwaterbeschermingszone. Voor de bouw van de windmolen op het RWZI-terrein (rioolwaterzuiveringsinstallatie) moet de coöperatie nog wel een watervergunning waterstaatswerken aanvragen.
Verschuiving noordelijke windturbinepositie Wind op Isselt
In project Wind op Isselt wordt gewerkt aan de realisatie van twee windmolens, één op grond van de gemeente en één op grond van het waterschap Vallei en Veluwe (de RWZI). Het Waterschap heeft een strategische studie uitgevoerd naar de locatie van de windmolen op de RWZI in relatie tot hun toekomstige taakuitvoering. Uit deze studie blijkt dat het Waterschap plek heeft voor een windmolen op haar terrein. Wel verschuift de positie van de beoogde windmolen in zuidoostelijke richting. Zie hieronder een rapport dat de effecten van de verschuiving beschrijft en de onderbouwing van de nieuwe gekozen positie bevat:
Planschaderisicoanalyse
De gemeente Amersfoort heeft op verzoek van de gemeenteraad een planschaderisicoanalyse (pdf, 40 mb) laten uitvoeren voor de voorgenomen plaatsing van twee windmolens op industrieterrein Isselt. Planschade is schade die ruimtelijke plannen en besluiten kunnen veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan waardedaling van onroerend goed, zoals woningen.
De hoogte van het risico op planschade is voor Wind op Isselt ingeschat tussen de € 540.000,- en € 1.770.000,-.
Nieuwe Normen en lopende onderzoeken
Het Rijk bestudeert de vraag of er een afstandsnorm voor windmolens moet komen. Als gemeente gaan we uit van de huidige wet en regelgeving. Mochten er nieuwe normen komen voor windenergie, dan nemen we deze mee in het uitwerkingsvoorstel of in de vergunningverlening.
