Nieuwe opvanglocaties voor asielzoekers

Het Rijk vraagt alle gemeenten opvangplekken beschikbaar te stellen. Voor Amersfoort gaat het om 941 plekken in 2025. Op dit moment zijn er 754 plekken, waarvan meer dan de helft tijdelijk. Daarmee voldoet Amersfoort niet aan de landelijke spreidingswet. Daarom is de gemeente op zoek naar locaties voor 550 duurzame opvangplekken.

De gemeente gaat praten met inwoners, organisaties en de gemeenteraad over de criteria (voorwaarden) voor geschikte locaties. 

Het stappenplan (procesvoorstel) en de bijlagen kun je via de links lezen op het politiek portaal Notubiz.

Waar het stappenplan over gaat

Het college wil het proces opnieuw, stap voor stap en samen met de stad vormgeven. Het proces bestaat uit meerdere stappen. 

Eerste stap

Het doel van de eerste stap is om te komen tot duidelijke en breed gedragen criteria  voor nieuwe opvanglocaties. We voeren gesprekken met inwoners, belangenverenigingen, ondernemers en andere partners. Ook vragen we we alle inwoners via een online enquête om hun mening.

Belangrijke thema’s in de gesprekken zijn:

• Hoe we in Amersfoort willen omgaan met opvang van asielzoekers en statushouders.
• Veiligheid, leefbaarheid en draagkracht van buurten.
• Omvang en spreiding van opvanglocaties over de stad.
• De rolverdeling tussen gemeente en COA.
• Hoe komen en blijven we in contact met inwoners en organisaties, zodra er mogelijke locaties in beeld komen?

Hoe kun je meedoen

1. Bijeenkomsten met vertegenwoordigers van organisaties op wijk- en dorpsniveau:

   1 december: Binnenstad, Kruiskamp, Koppel, Liendert en Rustenburg 

   10 december: Nieuwland, Calveen, Hoogland en Kattenbroek 

   14 januari: Vathorst en Hooglanderveen 

   21 januari: Randenbroek, Schuilenburg en Buitengebied-Oost 

   28 januari: Vermeer, Berg- en Leusderkwartier en Bosgebied 

   4 februari: Soesterkwartier 

   11 februari: Schothorst, Zielhorst en Hoefkwartier. 

   Belanghebbende organisaties ontvangen een uitnodiging voor deze bijeenkomsten. Heeft jouw organisatie geen uitnodiging ontvangen en wil je toch meedenken? Meld een vertegenwoordiger aan door te mailen naar ingesprek@amersfoort.nl.

2. Individuele gesprekken met inwoners en andere belanghebbenden als daar behoefte aan is. U kunt dit laten weten door een e-mail te sturen naar ingesprek@amersfoort.nl. 

3. Stadsbrede inloopmomenten voor alle inwoners die willen meedenken:

   1. Zaterdag 17 januari 2026
   2. Zaterdag 31 januari 2026

   Tijdstippen, locatie en hoe je je aan kunt melden volgt binnenkort op deze webpagina. 

4. Straatgesprekken: In januari 2026 staan bestuurders en medewerkers van de gemeente op verschillende plekken in de gemeente om met inwoners in gesprek te gaan.
5. Een online onderzoek (soort enquête) waar alle inwoners hun mening kunnen geven: informatie om deze in te vullen volgt later op deze webpagina.

Alle informatie over het proces, de planning en de gesprekken komt op deze pagina, zodra deze bekend is.

Vervolgstappen

Van alle ideeën maakt het college een openbaar verslag en een nieuw voorstel voor criteria voor nieuwe opvanglocaties. Daarnaast organiseren we een werkbezoek voor raadsleden aan één of meer opvanglocaties, zodat zij een goed beeld krijgen van de praktijk en de situatie op deze locaties. Want de gemeenteraad stelt de uiteindelijke criteria voor de opvanglocaties vast. Daarmee gaat de gemeente opnieuw mogelijke locaties beoordelen. Ook dan blijven we inwoners en belanghebbenden betrekken. Hoe dat precies gebeurt, bepaalt de gemeenteraad bij het besluit over de nieuwe criteria.

Hieronder vind je meer informatie over onderwerpen zoals veiligheid, leefbaarheid, welke vluchtelingen er komen en wat dat betekent voor de buurt. Deze pagina vullen we de komende tijd verder aan.

We hebben ook verschillende Woo-verzoeken ontvangen. Zodra alle informatie verzameld is, publiceren we die hier. Met de Woo-verzoeken hebben bewoners aan de gemeente verzocht om informatie over het project voor nieuwe azc-locaties openbaar te maken. 

Wil je liever persoonlijk met ons in gesprek? Mail dan je telefoonnummer naar opvangvluchtelingen@amersfoort.nl of neem contact met ons op via telefoonnummer 14 033. Een medewerker neemt dan zo snel mogelijk contact op.

• De gemeente onderzocht samen met het COA en deskundigen meer dan 70 mogelijke locaties voor opvangplekken. Daarbij keken zij naar geschiktheid en of een opvanglocatie past bij de buurt. Het college stelde twee locaties voor: één in Vathorst en één in Schothorst.
• Na het bekendmaken van deze locaties ontstond veel onrust bij inwoners en de gemeenteraad. Tijdens de informatieavonden bleek dat er veel vragen en zorgen zijn. Ook gaven inwoners aan dat ze zich niet gehoord en te weinig betrokken voelden.
• Het college constateerde dat het perspectief van omwonenden, belangenorganisaties en de gemeenteraad tot nu toe onvoldoende was meegenomen. Achteraf gezien had dat eerder en breder gemoeten. Daarvoor bood het college zijn excuses aan enlegde het voorstel voor de twee locaties niet in die vorm voor aan de gemeenteraad.
• Op 30 september zijn veel inwoners gehoord tijdens een vergadering van de raadscommissie.
• Op 14 oktober sprak de gemeenteraad in de Commissie Omgeving met het college van B&W over het proces van de afgelopen tijd en over het vervolg. De vergadering is terug te kijken via de stream.
• De gemeenteraad ging op 11 november akkoord met een nieuw stappenplan.

Alles over een veilige en prettige buurt

Gemeente en COA werken samen aan veiligheid rond de opvanglocatie

Een veilige en rustige leefomgeving is belangrijk voor iedereen. Daarom willen de gemeente en het COA dat het in en rond opvanglocaties veilig is. Omwonenden, medewerkers en bewoners moeten zo veilig mogelijk kunnen wonen en werken op en rondom een COA-opvanglocatie.

• Om incidenten, crimineel en/of overlastgevend gedrag te voorkomen en aan te pakken, zijn er nationale maatregelen.
• En er is een aanpak op de COA-opvanglocaties.

Wie toezicht houdt en wie je kunt bellen bij overlast 

Het COA is verantwoordelijk voor de veiligheid op het terrein van de locaties. In ieder geval op doordeweekse dagen zijn COA-medewerkers aanwezig die de bewoners begeleiden. Daarnaast is er 24/7 professionele beveiliging aanwezig. Het telefoonnummer van elke locatie staat op de website van coa. Tijdens het participatietraject kunnen we afspraken met de buurt maken. Bijvoorbeeld om te werken met een BuurtBeheerGroep. Er zijn regelmatig overleggen met omwonenden, het COA, de wijkagent en andere betrokken partijen.

De burgemeester is, samen met de politie, verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in de gemeente. Bij overlast bel je met de politie: bij spoed bel je 112, bij geen spoed 0900-884.
(Bron: COA - Opvanglocatie in de buurt?).

Maatregelen die het COA kan treffen bij incidenten

Het COA kan maatregelen treffen, bijvoorbeeld als een bewoner zich niet aan de regels houdt. Of als de bewoner zich op een andere manier niet aanvaardbaar gedraagt.

• Bij strafbare feiten schakelt het COA de politie in en adviseert eventuele slachtoffers altijd om aangifte te doen.
• Agressie- en geweldsincidenten tegen COA-medewerkers en andere personen die op de locatie werken, handelt het COA af volgens de landelijke afspraken van Veilige Publieke Taak (VPT). Dat kan invloed hebben op de asielprocedure of een eventuele rechtszaak.
• Het COA heeft verschillende manieren om ander onacceptabel gedrag te corrigeren en om bewoners te confronteren met de negatieve gevolgen van dit gedrag. Bij kleine overtredingen, kan COA een afkoelperiode van maximaal 4 uur instellen. Dan gaat het over het overtreden van huisregels over bijvoorbeeld roken of het schoonhouden van de eigen woonruimte. Dan mag de bewoner tijdelijk de locatie niet meer in. Het COA heeft deze maatregel in Amersfoort de afgelopen 25 jaar niet toegepast. Het COA zet deze maatregel niet in bij bewoners die mogelijk onrust in de buurt gaan veroorzaken.

Meer over de aanpak van incidenten lees je op COA - Aanpak van incidenten en overlastgevend gedrag.

Meer politie of handhavers

Of er bij het openen van nieuwe azc's meer politie of handhaving nodig is, bespreken de gemeente, het COA en de betrokken organisaties bij de uitwerking van de plannen.

Ervaringen met veiligheid bij bestaande opvanglocaties

COA en gemeente Amersfoort evalueren regelmatig, bijvoorbeeld bij de locatie Campanile Hotel. De ervaring in Amersfoort is dat omwonenden van de azc’s weinig overlast ervaren. Wij zien dat het COA incidenten adequaat oppakt. Politie, handhaving, COA en bijvoorbeeld de gebiedsmanager weten elkaar snel te vinden, wanneer nodig. Verder praten professionals (waaronder wijk- en jeugdboa’s) regelmatig met omwonenden, om te onderzoeken wat er nodig is aan zorg en aandacht. En ze verwijzen door en/of schakelen met de opvanglocatie.

Als een locatie toch niet geschikt blijkt

Elke locatie kent periodieke evaluaties. Als daaruit blijkt dat maatregelen nodig zijn, dan nemen de betrokken partijen die. Als een maatregel niet werkt, kunnen gemeente en COA op die manier ook tijdig het beleid aanpassen of zo nodig opschalen. Gelukkig is dat in Amersfoort nog niet nodig geweest. 

Wie komen er wonen, hoe ziet hun dagelijks leven eruit en welke rechten en plichten hebben ze?

Begrippen

• Asielzoekers: mensen die bescherming aanvragen in Nederland door een asielprocedure te starten.
• Vluchtelingen: mensen die hun land ontvluchtten, omdat ze daar gevaar lopen.
• Veilige landers: mensen uit landen zonder oorlog/vervolging. Zij krijgen meestal geen verblijfsvergunning.
• Vergunninghouders (statushouders): vluchtelingen met een verblijfsvergunning, die recht hebben op huisvesting.
• Alleengaande minderjarige vreemdelingen (amv’s): jongeren onder 18 jaar die zonder ouders naar Nederland komen.
• Ongedocumenteerden: mensen zonder verblijfsvergunning of asielprocedure. Zij verblijven niet in azc’s.

Asielzoekers die in Nederland en in een azc mogen blijven

Tijdens het asielproces vangt het COA asielzoekers op in verschillende soorten opvanglocaties. Meer kun je lezen op de webpagina van het COA hierover. Na afloop van het asielproces biedt het COA vluchtelingen met een verblijfsvergunning opvang, totdat ze woonruimte krijgen in een gemeente. Afgewezen asielzoekers mogen nog 28 dagen in een azc wonen om hun vertrek voor te bereiden.

Hoe lang blijven asielzoekers gemiddeld op een azc?

Hoe lang asielzoekers gemiddeld in een opvanglocatie verblijven, hangt af van veel factoren. De asielprocedure kent verschillende stappen, beginnend bij de aanmelding in ter Apel. Eenmaal in een opvanglocatie wacht een asielzoeker gemiddeld 21 maanden op een besluit door de IND. Als asielzoeker een verblijfsvergunning krijgt, wordt deze gekoppeld aan een gemeente en wacht vervolgens in opvanglocatie op huisvesting. Op dit moment is deze wachttijd tussen de 6 maanden en 1 jaar. Dit verschilt per doelgroep (alleengaand, gezinsverband of wachtend op gezinshereniging).

Als de asielzoeker geen verblijfsvergunning krijgt, kan deze nog een bezwaar indienen. Dan volgt opnieuw een wachttijd van 6 weken tot een half jaar op een besluit door de IND. Als de IND de aanvraag dan weer afwijst, kan de asielzoeker nog in beroep gaan bij de rechter. Ook daarvoor geldt een wachttijd. Als de rechter het beroep gegrond verklaart, moet de IND opnieuw een beslissing nemen. Daarvoor geldt een wachttijd van 6 weken, mogelijk verlengd met nog eens 6 weken. Soms mag een asielzoeker de uitkomst van het bezwaar en/of beroep in Nederland in een opvanglocatie afwachten.

Bron: Beslistermijnen en Bezwaar maken of in beroep gaan

Wie in de nieuwe opvanglocaties in Amersfoort komen

Het COA beslist welke bewoners naar een opvanglocatie komen. Dat kunnen mensen van verschillende leeftijden zijn (gezinnen en volwassenen). Ze verblijven nu in Ter Apel of andere opvanglocaties en wachten op de uitkomst van hun asielaanvraag. Omdat de asielprocedure lang duurt en woningen schaars zijn, verblijven bewoners vaak langer in een azc, ook nog nadat ze een verblijfsvergunning hebben gekregen. Op de webpagina van de SER staan cijfers over de landen van herkomst en de samenstelling van mensen die om bescherming vragen.

Wie er niet komen

• 80 alleengaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) hebben in Amersfoort een eigen opvang aan de Barchman Wuytierslaan met 24/7 speciale begeleiding. Amersfoort voldoet daarmee aan haar plicht om voldoende jongeren te huisvesten die zonder ouders naar Nederland vluchtten.
• Mensen uit veilige landen krijgen een versnelde procedure. Het COA vangt deze mensen versoberd en op aparte locaties op. Alleen als zij in beroep gaan, verblijven ze wel in een reguliere opvanglocatie. Meer informatie over mensen uit veilige landen staat op deze webpagina van COA.
• Sommige mensen die gevlucht zijn, kunnen niet zelfstandig in een reguliere opvanglocatie wonen. Ze hebben bijvoorbeeld psychische problemen of missen vaardigheden en zorgen daardoor voor overlast. Voor hen zijn er aparte opvanglocaties elders in Nederland.

Bewoners mogen werken

Bewoners van opvanglocaties mogen werken. Om werkgevers en bewoners elkaar te helpen vinden vanuit de opvang, werkt het COA samen met de gemeente (afdeling Werk en Inkomen). Het gaat meestal om zelfwerkzaamheid voor het COA (tegen een kleine vergoeding, denk bijvoorbeeld aan conciërge-achtige taken) en in enkele gevallen om betaald werk. Om meer bewoners betaald te laten werken, startte Amersfoort in 2025 met een succesvolle proef met een jobhunter. Deze jobhunter begeleidt bewoners op de locaties Hotel Campanile en AZC Amersfoort naar werk. Daarnaast hebben steeds meer locaties een meedoenbalie.

Dagbesteding

Bewoners die asiel hebben aangevraagd, zijn vaak druk met hun asielprocedure en krijgen daarin begeleiding van Vluchtelingenwerk en het COA. Daarnaast kunnen ze taallessen volgen en vrijwilligerswerk doen of betaald werk. Gezinnen zijn druk met het dagelijkse leven van de kinderen zoals school, huiswerk, koken, etc. Verder kunnen ze meedoen aan activiteiten die het COA met samenwerkingspartners en bewoners organiseert. Lees meer op de webpagina van het COA hierover.

Wat verandert er in de wijk en hoe werken we samen aan een goede relatie tussen buurt en opvang?

Inpassing in de buurt

De komst van een nieuwe opvanglocatie heeft impact op de omgeving. We vinden het belangrijk om dit goed te organiseren, mét oog voor de buurt. Dan kan een opvanglocatie ook kansen bieden.

Bewoners doen boodschappen, kinderen gaan naar school en volwassenen nemen deel aan sport, activiteiten of vrijwilligerswerk. Vaak ontstaat er zo vanzelf contact met de buurt. Daarnaast komt er op de opvanglocatie ruimte voor activiteiten gezamenlijk met de buurt, zoals taallessen of creatieve activiteiten of andere buurtinitiatieven. Welke precies, hangt af van de wensen en ideeën van bewoners en omwonenden. Omwonenden kunnen tijdens het opstellen van de kaders (voorwaarden) aangeven waar behoefte aan is.

Op die manier kan de opvanglocatie een positieve bijdrage leveren aan de buurt. Een bekend voorbeeld hiervan is Plan Einstein in Utrecht waar omwonenden en bewoners van de opvanglocatie samen leren en werken.

Waarde van omliggende woningen

Welk effect de komst van een opvanglocatie heeft op de waarde van omliggende woningen hangt af van veel factoren, waaronder een goede inpassing in de buurt, en is niet vooraf vast te stellen. Als er sprake is van aantoonbare waardevermindering van de woning door een aanpassing in het omgevingsplan, dan kunt u in sommige gevallen een vergoeding krijgen. Meer daarover leest u op www.amersfoort.nl/nadeelcompensatie. 

Er zijn verschillende onderzoeken naar de effecten op de waarde van woningen bekend, waaronder:

• Een onderzoek waaruit blijkt dat in een stedelijke omgeving geen negatief effect optreedt op de woningprijzen of grondwaardes: The effect of asylum seeker reception centers on nearby house prices: Evidence from The Netherlands (2019).
• Een onderzoek waaruit een waardedaling van 3-6% blijkt binnen een straal van 2km: A world deiveded: Refugee centers, house prices, and household preferences.

Gevolgen voorde wijk

De opvanglocatie krijgt voldoende parkeergelegenheid volgens het parkeerbeleid in Amersfoort. Onderzoek naar de noodzaak voor maatregelen om toenemende druk op verkeer en wijkvoorzieningen te treffen, kan in de uitwerkingsfase van de plannen plaatsvinden.

School

Alle kinderen in Nederland hebben recht op onderwijs. Ook kinderen van mensen die asiel vragen, gaan zo snel mogelijk naar school. In ieder geval binnen 3 maanden nadat ze in Nederland zijn aangekomen. Vaak gaan kinderen eerst naar een gespecialiseerde klas waar ze intensief taalonderwijs krijgen. Vervolgens mogen ouders zelf een school kiezen. Meer lees je op de COA-webpagina hierover.

Zorg

De Gezondheidszorg Asielzoekers biedt huisartsenzorg op vrijwel alle azc’s in Nederland. Dat is ook in Amersfoort zo. Asielzoekers gaan dus niet naar een huisarts in de wijk.

Druk op buurtvoorzieningen

Op opvanglocaties organiseren COA, hun partnerorganisaties en vrijwilligers allerlei activiteiten. Zo investeert het COA momenteel in sportvoorzieningen. Daarnaast kunnen bewoners lid worden van lokale sport- of vrije tijdsverenigingen en kerk, moskee, buurthuizen, parken, activiteiten van buurtsportcoaches en dergelijke bezoeken, als ze dat willen. In de uitwerkingsfase van de plannen gaat de gemeente graag in gesprek met deze buurtorganisaties. Bijvoorbeeld over de manier waarop we dit zo kunnen organiseren, dat het voor iedereen prettig recreëren is.

Hoe zijn locaties onderzocht en hoe gaat het proces verder?

Het onderzoek naar mogelijke locaties tot nu toe

De gemeente onderzocht samen met het COA en deskundigen meer dan 70 mogelijke plekken in de stad. Daarbij keken zij zorgvuldig naar de geschiktheid en de mogelijkheid voor inpassing in de buurt. Deze lijst is in te zien, met daarbij de beknopte beoordeling. 

Criteria voor een opvanglocatie

Niet elke plek is geschikt als azc. Gemeente, COA en deskundigen stelden criteria op, zoals:

• De locatie moet langdurig beschikbaar zijn (niet alleen tijdelijk). Dit voorkomt belastende en dure verhuisbewegingen van bewoners en opvanglocaties.
• De eigenaar moet bereid zijn te verhuren of verkopen aan COA.
• Er is voldoende ruimte (bij ongeveer 300 plekken is het rendabel om alle benodigde voorzieningen op de locatie zelf te maken).
• De plek ligt binnen 15 minuten lopen van voorzieningen zoals supermarkt, onderwijs en openbaar vervoer. Zo kunnen bewoners zelfstandig boodschappen doen, naar school en naar andere afspraken.
• Er zijn geen conflicten met milieueisen (zoals geluidsoverlast, geur of veiligheid).

In het nieuwe stappenplan gaan we eerst met inwoners in gesprek over deze criteria.

Het (huidige) stadhuis als mogelijke locatie

De Westsingel 41 is het gebouwdeel dat in eigendom is van de gemeente en dat als eerste beschikbaar komt. Deze locatie is onderzocht en staat op de lijst van de 70 onderzochte mogelijke plekken. De gemeente vindt deze locatie niet geschikt als azc, omdat er geen buitenruimte aanwezig is. Een buitenruimte is essentieel voor het welzijn van mensen die in een opvang verblijven, de kinderen voorop. De overige gebouwdelen van het huidige stadhuis zijn in beeld voor onze culturele podia.

Grote of kleine locaties

Een kleine opvanglocatie kan prettiger en overzichtelijker zijn voor bewoners en omwonenden, en soms een hechtere sfeer bieden. Tegelijkertijd is het bij kleine locaties lastiger om voorzieningen en ondersteuning op niveau te organiseren. Het is bijvoorbeeld niet haalbaar om op elke kleine locatie een dokterspost in te richten, een spreekkamer voor VluchtelingenWerk, een lokaal voor taallessen, kinder- of andere activiteiten met omwonenden uit de buurt. Het COA en haar partnerorganisaties kunnen dan niet met een vast team werken, maar met wisselende teams die naar meerdere kleine locaties moeten reizen.

Bij grotere opvanglocaties kan het COA alle noodzakelijke voorzieningen op de locatie zelf organiseren. Denk aan beveiliging, medische zorg, begeleiding bij de asielprocedure en ondersteuning bij participatie. Ook kan het COA dan werken met een vast team, wat zorgt voor meer continuïteit en kwaliteit in de begeleiding van bewoners. Daarnaast biedt het ruimte voor aanvullende voorzieningen, zoals een Meedoenbalie.

Opvanglocaties in Nederland zijn gemiddeld voor 500 bewoners, maar de grootte varieert sterk. Meer hierover lees je op deze webpagina van het COA.

De voorgestelde locaties in Vathorst en Schothorst

Er ligt nog geen besluit over de eerder voorgestelde locaties. Het college heeft alle geluiden en zorgen gehoord. Daaruit constateerde zij dat het perspectief van de omwonenden, belanghebbenden en de gemeenteraad onvoldoende is meegenomen. De gemeente gaat nu eerst in gesprek met inwoners over de criteria waar nieuwe opvanglocaties aan moeten voldoen.

Meedenken in het vervolgproces

De gemeenteraad beslist uiteindelijk over nieuwe opvanglocaties. Daarvóór volgen verschillende stappen waarin u kunt meedenken. Hierover kunt u hierboven lezen onder ‘Nieuw stappenplan’.

Communicatie

Op deze webpagina kun je steeds updates lezen, zodra er nieuws te melden is. 

Bestemming azc-gebouwen als er minder asielzoekers en statushouders zijn

De nieuwe opvanglocaties bouwen we zo, dat er in de toekomst bijvoorbeeld jongeren, studenten of spoedzoekers kunnen wonen, als er minder opvang nodig is voor mensen die asiel aanvragen of die al een verblijfsvergunning maar nog geen woonruimte hebben.

Huidige opvanglocaties in Amersfoort

Op dit moment heeft Amersfoort de volgende opvangplekken:

• Barchman Wuytierslaan: ongeveer 600 plekken (300 in het hoofdgebouw en 300 in tijdelijke units). Door opknap- en uitbreidingsplannen komen daar 100 permanente plekken bij, waardoor er straks in totaal ongeveer 400 blijvende plekken zijn.
• Campanile hotel: sinds februari 2024 ongeveer 150 plekken. Dit is een tijdelijke opvang die COA en gemeente elke 3 maanden evalueren.