Meerjarenbegroting 2024-2027: stabiele koers, onzeker vooruitzicht

Willem-Jan Stegeman, wethouder Financiën: “Amersfoort staat er goed voor. Het college presenteert vandaag een begroting die in 2024 en 2025 structureel sluitend is. We geven wel incidenteel meer uit dan er binnenkomt. Dat wordt opgevangen met reserves die door solide financieel beleid in eerdere jaren zijn opgebouwd. De gemeente is in staat om ondanks dreigende tekorten, de ambities uit het coalitieakkoord uit te voeren. Opgaven waar in deze begroting extra aandacht voor is, zijn bestaanszekerheid, de bestrijding van ondermijnende criminaliteit en de mobiliteitstransitie.”

Anders omgaan met mobiliteit 

De manier waarop mensen reizen en goederen vervoeren, verandert. De mobiliteitstransitie is belangrijk voor de leefbaarheid van de stad. Met het aanbieden van goede alternatieven, waaronder deelmobiliteit, wil het college autogebruik minder noodzakelijk maken. Minder auto’s in de stad, heeft invloed op de inrichting van de schaarse ruimte. Er komt meer plek voor groen, en dat zorgt ervoor dat de stad beter bestand is tegen de gevolgen van klimaatveranderingen. Zoals hittestress, droogte en hevige regen. Anders omgaan met mobiliteit is daarnaast nodig om woningen te kunnen bouwen. Van het terugdringen van uitstoot door voertuigen op fossiele brandstoffen, wordt de stad bovendien schoner en gezonder. En beweging in de vorm van fietsen en wandelen, is gunstig voor de vitaliteit van inwoners.

Met onder meer snellere busroutes, toegankelijke haltes en goede overstapmogelijkheden, werkt het college aan beter openbaar vervoer. In de stad worden ook netwerken van voetgangers- en fietspaden aangelegd en uitgebreid. Aan de stadsranden en in de wijken wil het college mobiliteitshubs realiseren, die dienen als parkeeralternatief.

Bestaanszekerheid

Voor veel Amersfoorters is het leven erg duur geworden. De prijzen van dagelijkse boodschappen en ook andere kosten voor levensonderhoud zijn gestegen. Daar staat tegenover dat de lonen maar beperkt meegroeiden. Rekeningen niet kunnen betalen zorgt voor onzekerheid en maakt mensen minder weerbaar. De gemeente ziet bestaanszekerheid breder dan alleen rekeningen kunnen betalen. Bestaanszekerheid gaat ook over meedoen in de samenleving en gelijke kansen, onder andere in het onderwijs.

Voor mensen wiens bestaanszekerheid onder druk komt te staan en voor wie het vangnet van de Rijksoverheid onvoldoende is, blijft de gemeente naast de ruimhartige regelingen ook maatwerkondersteuning bieden. In samenwerking met partners in de stad. In 2024 wordt het armoedebeleid geëvalueerd en geactualiseerd.

Aanpak ondermijning

Amersoort is een veilige plek om te leven en op te groeien en dat moet zo blijven. Het college trekt daarom extra geld uit voor de bestrijding van ondermijnende criminaliteit. Naast de € 200.000 waarover in het voorjaar bij de kadernota is besloten, is in de begroting € 500.000 euro opgenomen voor de komende jaren. Dit geld wordt ingezet voor repressieve en preventieve maatregelen. Vanuit de overtuiging dat toekomstperspectief, een effectieve manier is om de aantrekkingskracht van een criminele carrière tegen te gaan.

Dreigende tekorten

De gemeente is voor meer dan 80% van de inkomsten afhankelijk van het Rijk. Wat gemeenten vanuit Den Haag kunnen verwachten was al onzeker, en na de val van Rutte IV des te meer. Ook de hoge rente en inflatie en een mogelijke economische recessie, zijn redenen voor financiële behoedzaamheid. Daarnaast vragen energie-armoede en tekorten in de jeugdhulp de komende jaren om aandacht.

Vanaf 2026 dreigen structurele financiële tekorten door het verlagen van de Rijksbijdragen aan gemeenten door het demissionaire kabinet. Het college grijpt in om ook in 2026 en de jaren die volgen een sluitende begroting te kunnen presenteren, als het kabinet niet met extra structurele middelen over de brug komt.

Ombuigingen

Wethouder Stegeman: “Met een onzekere tijd in het vooruitzicht, bereiden we ons voor op ombuigingen. Die zijn nodig om aan de financiële afspraken met de raad te blijven voldoen, en om door te kunnen met de afspraken uit het coalitieakkoord. Want de maatschappelijke opgaven waar we mee te maken hebben – zoals toenemende armoede, stikstof en de achteruitgang van de natuur, woningnood en de energietransitie - zijn te urgent om voor ons uit te schuiven.”

Het college werkt om die reden aan een structurele besparing op de uitgaven van € 24 miljoen per jaar. Dat bedrag is gebaseerd op het tekort dat het college verwacht in 2027, plus een buffer van circa 10%. Om die ombuiging te realiseren, gaat elk begrotingsprogramma op zoek naar een besparing van 4% van de uitgaven. Het college kijkt daarnaast ook naar mogelijkheden om meer inkomsten te genereren.

In deze begroting zijn denkrichtingen voor de ombuigingen opgenomen. In de kadernota voor de jaren 2025-2028 presenteert het college een verdere uitwerking. Vervolgens gaat het college met inwoners en organisaties uit de stad in gesprek over mogelijke ombuigingen. Bij het vaststellen van de begroting voor 2025-2028 neemt de gemeenteraad een definitief besluit.

Lasten voor inwoners

De gemiddelde lastenontwikkeling van een Amersfoorts huishouden ligt rond de 5%. De OZB stijgt met € 20,- naar € 428,-. Van de rioolheffing gaat het gebruikersdeel van € 63,- naar € 67,- en het eigenarendeel van € 79,- naar € 83,-. De afvalstoffenheffing was in 2023 € 273,- voor eenpersoonshuishoudens. Dit wordt in 2024 € 290,-. Voor huishoudens van meer dan een persoon was dit € 377,- en wordt het € 402,-.

Op 24 oktober bespreken het college en de raad de begroting tijdens een commissievergadering. Het is voor inwoners mogelijk daarbij in te spreken. Op 31 oktober november zijn de algemene beschouwingen. Op 7 november stemt de gemeenteraad over de Meerjarenbegroting 2024-2027.

De volledige begroting is te vinden op financien.amersfoort.nl.