Achtergrondinformatie Bergstraat 17 Maatschappelijke opvang voor dak- en thuisloze mensen

Wie waarvoor verantwoordelijk is

• De gemeente moet zorgen voor voldoende opvangplekken en begeleiding voor dak- en thuisloze mensen in de regio Amersfoort. Dat noemen we Maatschappelijke Opvang en dat valt onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het is een taak van het College van Burgemeester en Wethouders om dit te regelen en de kwaliteit van de voorzieningen te bewaken.
• Gemeente Amersfoort besteedt deze opvang en begeleiding uit aan de Tussenvoorziening. Die is verantwoordelijk voor de uitvoering van de opvang, de begeleiding van de gasten van de opvang en de veiligheid in het gebouw en op het terrein.
  Daarnaast moet de Tussenvoorziening een goede buur zijn, met aandacht voor het woongenot van omwonenden. Dus ook bij het voorkomen en tegengaan van eventuele overlast in de buurt door hun gasten of door de aanwezigheid van hun opvang. De Tussenvoorziening zorgt ervoor dat het zowel binnen als buiten rondom de locatie netjes is en het pand in goede staat van onderhoud verkeert. Voor de gasten van de opvang gelden duidelijke regels in én rondom de opvang.
• Politie en handhaving zijn verantwoordelijk voor de veiligheid in de buurt. Vanzelfsprekend werken de Tussenvoorziening en handhaving en politie nauw samen.

Het gebouw

Ruimte voor inloop en dagopvang overdag

Bergstraat 17 is de eerste plek waar dak- en thuisloze mensen zich kunnen melden voor een opvangplek en ondersteuning. Hier krijgen zij warme drank/soep en brood en praten ze met een hulpverlener. Die kijkt of ze op de Bergstraat kunnen blijven of dat ze beter op een andere opvangplek passen. De inloop is een manier om dak- en thuisloze mensen binnen te krijgen in de opvang en te spreken (zodat ze niet op straat blijven hangen). De inloop is minimaal 8 uur per dag open en er is plek voor 25 tot 30 personen tegelijkertijd. Men kan er douchen, kleding wassen, iets eten en drinken en diverse hulpverleners spreken. Er is ruimte voor samenwerkingspartners zoals de sociale wijkteams om samen te werken.

Eenpersoonskamers

Er komen tussen de 25 tot maximaal 29 eenpersoonskamers voor 24-uurs verblijf. Elke eenpersoonskamer beschikt over een eigen douche, wc en een pantry met gootsteen, kleine koelkast en een kookplaat. De gasten verblijven kort in de eenpersoonskamers, in afwachting van een vervolgplek (eigen kamer/woning of een plek in een andere woon(zorg)voorziening).

Binnenterrein

Er is een van de straat afgesloten tuin of binnenplaats waar de gasten buiten kunnen zitten. Hierbij is aandacht voor het voorkomen van overlast voor omwonenden.

Wet- en regelgeving

Het gebouw en het terrein is (brand)veilig, voldoet aan alle eisen die wet- en regelgeving daaraan stelt en is toegankelijk en bereikbaar voor hulpdiensten. De plafonds van het gebouw krijgen extra geluidswerend materiaal.

De keuze voor dit gebouw kwam tot stand via het inkoopproces Maatschappelijke Opvang volgens de Europese regels voor aanbestedingen door overheden. De gemeente stelde vooraf de voorwaarden op waar de opvang voor dak- en thuisloze mensen aan moet voldoen. Daarbij nam de gemeente ook de belangen van omwonenden mee (aandacht voor het woongenot van omwonenden). Ook zijn ideeën van omwonenden uit het vorige inkooptraject daarin verwerkt. Zorgaanbieders die vervolgens een voorstel deden, stelden daarbij zelf een gebouw voor. Een commissie toetste daarop de ingediende aanpak en voorgestelde gebouwen op geschiktheid volgens de voorwaarden. Bij de beoordeling liet de commissie zich adviseren door een onafhankelijk cliëntenpanel. Dat is een adviesraad van cliënten zoals veel zorgorganisaties die hebben.

Eén van de voorwaarden was dat het gebouw rondom het centrum ligt van de stad, want daar bevindt de doelgroep zich. Onder andere omdat daar andere voorzieningen zijn die ze gebruiken, zoals bijvoorbeeld de uitkeringsinstanties, dagbesteding, Stadsring, wijkverpleging en de inloop van Motiva (Straatadvocaat).

Rol gemeenteraad

Volgens de Gemeentewet gaat het College van Burgemeester en Wethouders over inkoop en contracten. De gemeenteraad neemt daarom geen beslissing over de uitkomst van een inkooptraject.

De locatie aan de Bergstraat 17 wordt een opvang voor dak- en thuisloze mensen. Iemand die dakloos is, heeft geen vaste woon- of verblijfplaats en ook geen adres om te wonen of te logeren. Dit zijn mensen die dak- of thuisloos zijn geraakt door bijvoorbeeld scheiding, ontslag, conflicten thuis, schulden, huisuitzetting, remigratie naar Nederland of partnergeweld. De opvang is bedoeld voor volwassenen; alcohol- of drugsgebruik is niet toegestaan.

Andere opvangplekken

De opvang aan het Smallepad blijft open voor 10 personen en in de winterperiode voor 20 personen voor:

• Nachtopvang op meerpersoonskamers in de winterperiode, als er op de Bergstraat geen ruimte meer is
• Personen die tijdelijk in Amersfoort verblijven en uiteindelijk teruggaan naar de gemeente van herkomst.

Daarnaast zijn er op andere plekken in de stad locaties voor de opvang van jongeren, gezinnen en slachtoffers van partnergeweld.

In een eerder inkooptraject waren gebouwen aan de Nieuweweg en Bredesteeg ook in beeld voor een opvang voor dak- en thuisloze mensen. Uit het nieuwe inkooptraject kwam de aanpak van De Tussenvoorziening met locatie de Bergstraat 17 als beste naar voren. Dat betekent dat de Nieuweweg en Bredesteeg niet meer in beeld zijn als locatie binnen deze opdracht voor maatschappelijke opvang.

Eigendom

De Tussenvoorziening heeft een definitief koopcontract getekend (zonder voorwaarden). Zij zijn eigenaar van het gebouw, nadat de leveringsakte bij de notaris is getekend op 23 juli 2025. Dit wordt zichtbaar na inschrijving van de leveringsakte in het kadaster.

Omgevingsplan

Op basis van een voorlopige toetsing valt een opvang voor dak- en thuisloze mensen op Bergstraat 17 binnen het omgevingsplan. (Een omgevingsplan is de nieuwe naam voor een bestemmingsplan.) Dat betekent dat de gemeente het omgevingsplan niet hoeft te wijzigen en dat daar ook geen bezwaarprocedure voor is.

Eerdere initiatieven

Initiatieven die passen in het omgevingsplan accepteert de gemeente over het algemeen. Bij initiatieven die niet in het omgevingsplan passen, moet de gemeente overwegen of ze wil meewerken aan een afwijking van het omgevingsplan. 

Omgevingsvergunning voor verbouwing

Om de locatie geschikt te maken voor een opvang voor dak- en thuisloze mensen, moet de Tussenvoorziening het gebouw verbouwen. Daarvoor heeft ze een voorlopig ontwerp laten maken door een architect. Pas na de gesprekken met buurtbewoners en direct betrokkenen laat de Tussenvoorziening een definitief ontwerp maken.

Voor de verbouwing is een omgevingsvergunning nodig. Die vraagt de Tussenvoorziening pas aan als het ontwerp definitief is. Wanneer de gemeente de vergunning verleent, is het mogelijk om een bezwaar in te dienen tegen de verbouwing (niet tegen de bestemming). Meer over vergunningen en bezwaar daarop is te lezen op de pagina Een vergunning aangevraagd, en nu?

Overlast verbouwing

De Tussenvoorziening doet haar uiterste best om eventuele overlast (geluid, bereikbaarheid) door de verbouwing voor de directe buren zo beperkt mogelijk te houden. Zodra daar meer over bekend is, zal de Tussenvoorziening de directe buren daarover informeren.

Waarde van omliggende gebouwen

De waarde van een woning of bedrijfspand is afhankelijk van veel factoren. Veranderingen in de omgeving kunnen daar invloed op uitoefenen. Of dit daadwerkelijk gebeurt door de komst van een opvang voor dak- en thuisloze mensen in de buurt, hangt af van verschillende factoren. Goede opvang en begeleiding leiden vaak niet tot extra overlast. Ook is de uitstraling van het gebouw belangrijk.

WOZ-waarde omliggende gebouwen

Het is nu niet vast te stellen of door de komst van een opvang voor dak- en thuisloze mensen de WOZ-waarde van gebouwen gaat dalen. Dat is alleen van toepassing als de verkoopprijzen van gebouwen in de buurt daardoor aantoonbaar gedaald zijn op de peildatum (1 januari van het voorgaande jaar).

Schadeverhalen

Eventuele schade kan een eigenaar meestal alleen verhalen op de persoon of organisatie (rechtspersoon) die de schade veroorzaakt. De gemeente Amersfoort heeft een zorgplicht om zoveel mogelijk te voorkomen dat er schade ontstaat door haar handelen (het selecteren van een locatie voor een opvang in dit geval). Die zorgplicht gaat niet zover dat de gemeente een garantie kan geven dat er geen schade ontstaat door het handelen van een individu.

Bewoners in de straat en omgeving kunnen nadeelcompensatie vragen, nadat duidelijk is wat het werkelijke nadeel is of kan zijn. Het valt van tevoren niet in te schatten of deze compensatie zal worden toegewezen. Meer hierover is te lezen op de pagina Schadevergoeding aanvragen.

Gemeente Amersfoort en de Tussenvoorziening vinden prettig wonen en werken in de buurt belangrijk, voor zowel de gasten van de opvang als voor de bewoners en ondernemers in de buurt. In september is er een vervolgbijeenkomst voor iedereen die betrokken is bij de opvanglocatie voor dak- en thuisloze mensen aan de Bergstraat 17. Op deze dag maken betrokkenen samen afspraken waar alle betrokkenen zich in kunnen vinden. Dit doen zij op basis van de centrale vraag: Wat is ervoor nodig dat bewoners, ondernemers én de gasten van de opvang aan de Bergstraat 17 goed en prettig kunnen samenleven en werken?

Vooraf stellen gemeente en de Tussenvoorziening voorwaarden vast, waar de afspraken aan moeten voldoen. Denk hierbij aan wetten, al vastliggende afspraken en financiële voorwaarden. Zodat iedereen die mee gaat werken aan het plan, weet wanneer het plan acceptabel is. 

Om deze bijeenkomst goed voor te bereiden, vinden er in juli, augustus en september gesprekken plaats met alle betrokkenen die meedoen. Tijdens deze gesprekken vragen de onafhankelijke procesbegeleiders welke informatie iedereen nodig heeft om tot goede afspraken te komen. En wat er verder nog nodig is om goed mee te kunnen besluiten over afspraken over de centrale vraag. Meer informatie is te lezen op de website Samenbesluiten.nl.

In het plan kunnen bijvoorbeeld afspraken komen over gedragsregels in de buurt, wat te doen bij incidenten, hoe verkleinen we de kans op overlast, wie willen er na de opening in een buurtbeheergroep, hoe en wanneer gaan we evalueren, hoe verloopt het contact met het aanspreekpunt voor de buurt, kunnen we gezamenlijk activiteiten doen? Naast het maken over afspraken die bijdragen aan de centrale vraag, kunnen betrokkenen ook adviezen geven over het voorlopig ontwerp voor de verbouwing van het gebouw.

Niet over de opvanglocatie

Buurtbewoners en organisaties uit de buurt beslissen niet mee over de keus van de plek waar de opvang voor dak- en thuisloze mensen komt. Die volgde uit het inkoopproces en ligt vast.